Wydawca treści Wydawca treści

Leśni mieszkańcy

SARNA EUROPEJSKA (Capreolus capreolus)- gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych. Jedno z ważniejszych zwierząt łownych Europy. Samica jest potocznie nazywana kozą, samiec rogaczem lub kozłem, młode zaś koźlętami. Istnieje również łowieckie określenie sarniak na dorosłego samca sarny. Sarna ma smukły kształt, cienkie i wysokie nogi (cewki), jej sierść (suknia) jest ciemnobrązowa latem, a siwo-brązowa zimą, z białą lub żółtawą plamą na pośladkach (lustro). Racice sarny są małe, ostro zakończone.

Jej wysokość w kłębie wynosi ok. 75 cm, długość ciała to od 95 do 140 cm. Samiec waży około 25 kg, koza nieco mniej. Poroże samców osiąga długość 30 cm, zrzucane jest na przełomie października i listopada, nowe odrasta od kwietnia.
Ciąża u saren trwa 10 miesięcy (jeśli została zapłodniona w okresie letniej rui - występuje wtedy zjawisko ciąży utajonej, która polega na zahamowaniu rozwoju zarodka na okres około 150 dni), a 4,5 miesiąca jeśli została zapłodniona podczas zimowej rui.
Koźlęta rodzą się w maju albo w czerwcu. Samica rodzi do 3 młodych i pozostawia je w ukryciu, przychodząc do nich tylko w porach karmienia. Koźlęta pozostają z matką rok, a dojrzałość płciową osiągają w wieku 2 lat.
Na sarny poluje się dla ich mięsa i skóry - wyprawia się z niej zamsz.
Sarny są bardzo narażone na ataki drapieżników. Najłatwiejszym łupem są młode, które nie nauczyły się jeszcze szybko biegać. Ochronną strategią saren jest to, że młode są pozbawione zapachu, a matka opuszcza je zaraz po urodzeniu, w odosobnionym miejscu.    

Obszar występowania

  • Występuje w Europie, Azji Mniejszej i w regionie Morza Kaspijskiego.
  • W Polsce sarna jest bardzo pospolita, najliczniej występuje na zachodzie.

Informacje na temat ochrony

Okres polowań na rogacze trwa od 11 maja do 30 września, a na kozy i koźlęta od 1 października do 15 stycznia.

 

Źródło tekstu:

http://natura.wm.pl/zwierzeta/138/Sarna-europejska

https://pl.wikipedia.org/wiki/Sarna_europejska

 

JELEŃ SZLACHETNY (Cervus elaphus) - Jeden z największych gatunków z rodziny jeleniowatych. Jelenie ubarwione są zazwyczaj jednolicie, tylko młode są cętkowane na bokach i grzbiecie. Latem brązowo płowe do rudawego, zimą szarawe, z ciemniejszym karkiem u samców. Jeleń szlachetny występujący w Polsce może osiągać 2,5 m długości i wysokość w kłębie do 1,5 m. Ogon dochodzi do 15 cm długości. Masa ciała dużego jelenia dochodzi do 350 kg (maksymalnie 497 kg). Masa spotykanych w Polsce jeleni waha się w granicach 150-160 kg. Najlepszą kondycję wykazują jelenie w wieku 5-10 lat. Ciężar zależny jest od obszaru występowania i dostępności pokarmu. Wszystkie podgatunki jelenia szlachetnego charakteryzują się dużym porożem (wieniec) o okrągłym pniu i dużej liczbie odrostków. Poroże zrzucane jest w połowie zimy i odrasta wczesną wiosną, osiągając największe rozmiary na początku lata u około 10-letnich osobników. Wyrastające z możdżeni poroże składa się z dwóch tyk. Na każdej z tyk wyróżniana jest róża (krąg przy możdżeniu), perły (drobne zgrubienia) i odnogi (odgałęzienia, których liczba może dochodzić do 30). Liczba odnóg i masa poroża zwiększa się z wiekiem jelenia do 10-14 roku życia, u starszych osobników maleje (proces ten nazywany jest uwstecznianiem się poroża). Rzadko kiedy można spotkać byka tak starego, że poroże całkowicie zanikło. Byk, u którego nie wykształciło się poroże, nazywany jest mnichem. Jeleń z natury jest zwierzęciem dziennym, ale pod wpływem czynników zewnętrznych zakłócających jego spokój i poczucie bezpieczeństwa prowadzi głównie nocny tryb życia, w dzień ukrywając się w leśnych gęstwinach. W ciągu dnia żeruje w miejscach, w których nie wyczuwa żadnego zagrożenia. Jelenie śpią tylko 60-100 minut na dobę. Jelenie żyją w stadach, w gwarze myśliwskiej nazywanych chmarami. Stadu przewodzi łania licówka. Przepisy wykonawcze polskiego prawa łowieckiego zakazują strzelania do licówki podczas polowania. Pożywienie jeleni stanowią pędy, liście, kora i owoce drzew i krzewów, trawy, zboża, zioła, ziemniaki, buraki, a zimą zeschnięte trawy, mchy, porosty, pączki i młode pędy drzew iglastych. Wychodzą też na pola uprawne skuszone burakami, kapustą, ziemniakami i zbożami. Byki, szczególnie podczas rykowiska, korzystają z kąpieli błotnych w tzw. kąpieliskach. Następnie ocierają się o drzewa (malują), w celu pozbycia się pasożytów. W czasie rykowiska mogą one tracić nawet od 10 do 15% masy ciała.
Jeleń na wolności żyje do 12-15 lat. W warunkach fermowych nawet do 23. Rykowisko jeleni rozpoczyna się w drugiej połowie września. Byki i łanie osiągają dojrzałość płciową w drugim roku życia, ale do rozrodu przystępują zwykle samce powyżej 5 roku życia. Łanie rodzą pierwsze młode w wieku 3 lat. Po ok. 230 dniach ciąży, samica rodzi w ukryciu jedno, rzadziej dwa młode, zwane cielętami. Poród przypada na maj - czerwiec. Kiedy tylko młode są zdolne do wędrówki za matką, co następuje po kilku dniach od narodzin, razem z nią dołączają do stada. Żółtawobiałe plamki na bokach i grzbiecie młodych zanikają jesienią. Cielęta żywią się mlekiem matki przez 8-10 miesięcy, pozostając przy niej do trzeciego roku życia. W Polsce występuje we wszystkich większych kompleksach leśnych. Głównym środowiskiem są nizinne i górskie lasy liściaste i mieszane. Z uwagi na rozłożyste poroże unikają terenów gęsto zakrzewionych.

Informacje na temat ochrony

  • Na jelenie byki polować wolno od 21 sierpnia do końca lutego, na łanie od 1 września do 15 stycznia, natomiast na cielaki od 1 września do końca lutego.

Źródło tekstu:

http://natura.wm.pl/zwierzeta/188/Jelen-szlachetny-jelen  

 

DANIEL ZWYCZAJNY (Dama dama) - gatunek ssaka z rodziny jeleniowatych. Pochodzi z Azji Mniejszej. Daniel jest zwierzęciem średniej wielkości. Tułów ma zbudowany masywnie, stosunkowo krótkie i mocne nogi nadają mu, w porównaniu z sarną czy jelenie, wygląd zwierzęcia krępego i ciężkiego. Okrywa włosowa (suknia) daniela charakteryzuje się dużą zmiennością ubarwienia. Normalne umaszczenie jest czerwonawo-brunatne z białymi plamami ułożonymi w podłużnych rzędach, zimą- ciemnopopielate z niewyraźnymi plamami. Wzdłuż grzbietu biegnie ciemna smuga. Zmiana sukni (linienie) następuje w maju-czerwcu oraz październiku. Daniel zasiedla bardzo różne środowiska. W Polsce występuje w różnych typach siedliskowych lasów. Dojrzałość płciową osiągają łanie w wieku 16 miesięcy. Ruja ma miejsce w październiku. Ciąża trwa około 230 dni. W czerwcu lub lipcu łania rodzi jedno, bardzo rzadko dwa młode. Laktacja trwa do następnej rui samicy. Daniel wydaje kilka różnych dźwięków Łanie beczeniem utrzymują kontakt z cielętami. Cielęta odzywają się piskiem. Czasem daniele wydają głos podobny do miauczenia. W momentach zagrożenia zwierzęta te wydają okrzyk trwogi, wysokiego tonu bek. Głos byka w okresie rui brzmi jak zgrzytliwe chrapanie.

Źródło tekstu:

http://www.lowiecki.pl/biologia/daniel.php

 

DZIK EUROAZJATYCKI (Sus scrofa)- Dzik to duży ssak o krępej budowie, z silnie rozwiniętą przednią częścią ciała i wyraźnie niższym zadem. Największe osobniki osiągają do 2m długości. Na krótkiej i grubej szyi osadzony jest łeb, który ma kształt klina. Przednią krawędź ryja tworzy chrzęstna płytka nosowo-wargowa, zwana przez myśliwych tabakierą. Ma wysoko osadzone, trójkątne, silnie owłosione, stojące uszy, zwane słuchami. Oczy dzika nazywane są świecami, są małe, brązowe i położone wysoko. Ma czteropalczaste nogi - biegi, które są bardzo silne. Na końcu długiego ogona jest pęk włosów - chwost. Skóra dzika jest koloru czarnego, pokryta jest twardą, elastyczną szczeciną i gęstych włosów. Latem ubarwienie dzika jest ciemniejsze. U dzików występuje dymorfizm płciowy, samiec - odyniec, jest większy i kiedy jest starszy bardzo rosną mu górne kły - fajki. Dolne kły - szable, krzyżują się z fajkami. Dziki żyją w stadach, nazywanymi watahami, które, jeśli przebywają na wspólnych żerowiskach, mogą liczyć nawet 100 osobników. W ciągu dnia dziki odpoczywają albo tarzają się w błocie. Dopiero wieczorem wyruszają na żer. Niektóre z osobników potrafią wkroczyć na tereny zamieszkałe przez ludzi i wyjadać odpady ze śmietników. Dziki zazwyczaj biegają kłusem, rzadziej galopem, którym mogą przebiec maksymalnie kilkaset metrów. Są doskonałymi pływakami.
Żeby pozbyć się pasożytów ze swego ciała, dziki ocierają się (czochrają) o pnie drzew. Dzik jest zwierzęciem agresywnym, a szczególnie niebezpieczna może być locha broniąca młodych.
Samica po 16-20 tygodniowej ciąży może urodzić nawet 12 młodych (liczebność młodych rośnie wraz z wiekiem samicy).Po urodzeniu warchlaki pozostają w barłogu wcześniej stworzonym przez lochę i tam się ogrzewają. Są uzależnione od opieki matki, w ciągu pierwszych dni wszystkie walczą ze sobą o miejsce przy sutkach, później ustala się hierarchia. Po kilkunastu dniach są gotowe, aby wyruszyć za matką, rozpoczynają też wtedy żerowanie. Mleko matki ssą przez 3 miesiące, a po 10 miesiącach są już w pełni ukształtowane. Dziki dożywają nawet 40 lat. Dzik jest typowym wszystkożercą. Żywi się m.in. żołędziami, orzeszkami buczynowymi. Jest utrapieniem rolników – ryjąc, potrafi poczynić wielkie szkody, zwłaszcza w uprawach roślin bulwiastych. W runie znajduje dżdżownice, owady, gryzonie, których nory odnajduje węchem, kłącza roślin, grzyby. Zjada nawet padlinę.

Obszar występowania

  • Zasięg występowania dzika obejmuje tereny od północnych krańców Afryki przez środkową i południową Eurazję. Zasiedla obszary o dużej lesistości, dobrym siedliskiem są dla niego lasy liściaste i mieszane, idealnym lasy łęgowe. Unika terenów otwartych i górskich. Gatunek nie występuje na północy Półwyspu Skandynawskiego, Finlandii i północnej części Rosji.

Źródło tekstu:

http://natura.wm.pl/zwierzeta/27/Dzik

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzik_euroazjatycki

 

LIS RUDY (Vulpes vulpes)- gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych. Lis jest najpospolitszym drapieżnikiem w naszym kraju. Tułów ma wydłużony, głowę o ostro zakończonym pysku i długich trójkątnych uszach. Kończyny ma krótkie, przednie 5-, tylne6-palcowe, opuszki stóp owłosione. Ogon (kita) jest długi i puszysty. Koniec ogona jest biały, na górnej jego stronie, 5-6 cm od nasady, znajduje się gruczoł zapachowy. Wierzch ciała jest rudawy, spód biały, uszy i dolna część kończyn czarne Zmienność ubarwienia jest bardzo duża stąd rozliczne nazwy, jak węglarz, krzyżak itp. Lis występuje w Eurazji, północnej Afryce i Ameryce Północnej. W górach sięga w Europie do 2700 m n.p.m., a w Azji do 4000-5000 m n.p.m. W Polsce rozpowszechniony jest w całym kraju. Lisy rude przystępują do kopulacji raz do roku, na wiosnę. Na dwa miesiące przed rują, zwykle w okolicach grudnia. Ruja samic trwa trzy tygodnie, podczas których samce pokrywają je przez kilka dni, często w norach. Ciąża trwa 49-58 dni. W miocie rodzi się najczęściej od czterech do sześciu szczeniąt, chociaż możliwe są przypadki pojawienia się w jednym miocie nawet do trzynastu lisiąt. Młode rodzą się ślepe, głuche i bezzębne z gęstą i puszystą, ciemną sierścią. Dojrzałość lisy uzyskują w 6-7 miesięcy po porodzie. Niekiedy samice uzyskują dojrzałość płciową w 9-10 miesiącu. Lisy rude mogą żyć do 14 lat, jednak na wolności zwykle nie dożywają 1,5 roku. Lisy śpią ok. 9,8 godziny na dobę. Lisy rude są wszystkożercami i mają bardzo urozmaiconą dietę. Lisy rude mają szeroką skalę wokalną sięgającą pięciu oktaw. Ostatnie analizy wyróżniają dwanaście różnych dźwięków wytwarzanych przed dorosłe osobniki i osiem przez młode. Większość odgłosów można podzielić na kontaktowe i interakcyjne. Te pierwsze różnią się długościami pauz, a drugie natężeniem i agresją. Lisy są nosicielami wścieklizny. Lisy od wielu wieków były celem polowań. Dziś, jako że są gatunkiem szeroko rozprzestrzenionym, dozwolone jest prowadzenie odstrzału lisów przez myśliwych w obowiązujących limitach. Odstrzeliwane są zwykle osobniki starsze lub chore, zabronione jest strzelanie do osobników młodych i ciężarnych samic.

Źródło tekstu:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Lis_rudy

http://www.lowiecki.pl/biologia/lis.php

 

ZAJĄC SZARAK (Lepus europaeus)- Ma długość od 35 do 75 cm, wysokość ok. 30 cm, a jego ogon, zwany omykiem, ma długość 8–10 cm. Waży 3–6 kg. Ogon zająca (omyk) jest od góry czarny, na spodzie biały. Uszy są dłuższe od głowy. Nogi zająca nazywa się skokami, natomiast uszy – słuchami. Łapy są wąskie i twarde, przystosowane do biegania po twardym terenie. Tylne nogi są znacznie dłuższe od przednich. Futro (turzyca) ma szarobrązowy kolor – upodabniający go do podłoża – ubarwienie ochronne. W zimie futro staje się jaśniejsze i gęstsze niż w lecie. Występuje pospolicie na terenie całej Polski. Ich liczebność wynosi niewiele ponad 0,5 mln osobników i systematycznie maleje. Zając jest typowo stepowym gatunkiem. Występuje przeważnie na otwartych obszarach upraw rolniczych i łąk i w młodnikach śródpolnych. W dużych lasach pojawia się rzadko. Nie lubi obszarów bagiennych i podmokłych. Zimą zające, zmuszone głodem, często żerują w nieogrodzonych sadach. Zające są wyłącznie roślinożerne. Piją wodę ze zbiorników sporadycznie, najczęściej wystarcza im rosa z roślin, którymi się żywią. Wiosną i latem spożywają niewielkie nadziemne części roślin, jesienią mogą zjadać korzonki lub inny wydobywany spod ziemi pokarm roślinny. W zimie obgryzają gałązki drzew i krzewów, wczesną wiosną zjadają młode pędy. Zające szaraki nie kopią nor. Śpią w wyciśniętych podczas leżenia nieckach, które nazywa się kotlinkami. Odżywiają się zarówno w dzień, jak i w nocy. Wzrok mają raczej słaby. Ruch rozpoznają doskonale, nawet ze sporej odległości, ale nieruchome przedmioty rozróżniają słabo. W normalnych warunkach nigdy nie wydają głosu. Ich charakterystyczny głos, tzw. kniazienie, można usłyszeć tylko wtedy, gdy są ścigane np. przez psa, lub są ranne i zagrożone. Nie boją się wody – w razie potrzeby potrafią pływać. Długość życia zająca to nawet 13 lat, ale przeważnie zając dożywa jedynie do 5 lat z powodu drapieżników. Ciąża u zająca trwa 1,5 miesiąca. Samica w ciągu roku rodzi przeważnie 3 mioty, a w każdym po 2 – 5 zajączków. Jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym. Na zające polować można od 1.11 do 31.12, a w drodze odłowu do 15.01.

Źródło tekstu:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaj%C4%85c_szarak

 

WIEWIÓRKA POSPOLITA (Sciurus vulgaris)- Gatunek gryzonia z rodziny wiewiórkowatych. Osiąga długość ciała 20–24 cm i ogona 17–20 cm, masa ciała 200–300 gramów. Jest typowym zwierzęciem nadrzewnym. Grzbiet ubarwiony ma na kolor od rudego do ciemnobrązowego, spód ciała jest biały. Wiewiórki żyjące w Karpatach i Sudetach mają umaszczenie ciemniejsze – ciemnobrązowe. W zimie wszystkie wiewiórki zmieniają ubarwienie na popielate. Zamieszkuje gniazda ptaków lub buduje je sama z trawy i drobnych gałązek i wyściela mchami, a w dziupli trzyma swoje zapasy. Gniazda buduje w koronach drzew, zwykle w rozwidleniu gałęzi. Gniazda te mają jeden wejściowy otwór. Jest aktywna w dzień. Jej pożywienie stanowią nasiona, pędy, grzyby, owoce, ale także owady, jaja i pisklęta. Gromadzi zapasy żywności, np. zakopując nasiona – przyczynia się w ten sposób do rozsiewu nasion drzew. Zaobserwowano też, że na gałęziach drzew suszy grzyby. Długi, puszysty ogon odgrywa ważną rolę podczas skoków – stabilizuje kierunek lotu. Ostre pazury pomagają jej wspinać się po drzewach. Ciąża trwa 38–39 dni. Samica rodzi w jednym miocie od 2 do 7 młodych. W ciągu roku wydaje zwykle 2–3 mioty. Młode rodzą się ślepe, otwierają oczy dopiero po miesiącu. Matka karmi je mlekiem przez 8 tygodni. Dojrzewają płciowo po 10–12 miesiącach życia. Wiewiórka żyje na wolności około 5 lat. W Polsce podlega częściowej ochronie.

Źródło tekstu:

http://natura.wm.pl/zwierzeta/220/Wiewiorka-pospolita